Đêm năm canh là mấy giờ? Tại sao lại nói “đêm năm canh, ngày sáu khắc”. Để giúp bạn hiểu rõ và có câu trả lời hợp lý thì cùng theo dõi bài viết sau để biết nhé!
Đêm năm canh là mấy giờ?
Theo cách tính toán của người xưa, để tính thời gian 1 ngày 1 đêm thì họ chia ra làm 12 giời, từ giờ Tý đến giờ Hợi theo 12 con giáp.
Ban ngày sẽ tính bằng Khắc, ban đêm tính bằng Canh.
Do vậy mà có câu tục ngữ:
Đêm năm canh, Ngày sáu khắc
Canh một dọn cửa, dọn nhà
Canh hai dệt cửi, Canh ba đi năm
Nửa đêm giờ Tý canh Ba
Xem thêm: Rối loạn lưỡng cực là gì? Nguyên nhân, dấu hiệu và cách điều trị
Các dụng cụ để người xưa đo thời gian là dùng:
- Nhật quỹ: đồng hồ đo bóng mặt trời
- Lậu khắc hay Lậu hồ: đồng hồ đo bằng nước hay bằng cát
- Hương triện: đồng hồ đo bằng hương
Canh là đơn vị phổ biến để đo thời gian có từ xa xưa xuất phát từ Trung Quốc.
Để lý giải về đêm năm canh là mấy giờ thì cùng phân tích như sau:
Trong cuốn Lịch và Lịch Việt Nam của tác giả Hoàng Xuân Hãn có viết:
“Theo lịch Á Đông xưa thì Khắc có nghĩa là 1 phần 100 của ngày, tức 14 phút 24 giầy. Từ này có nghĩa gốc là cái thẻ mang nét khắc trỏ và khắc được đặt nổi trên mặt nước của thùng nước dưới đồng hồ”
Theo tự điển Hán Việt của Đào Duy Anh giải thích Khắc là thời gian. Khắc nghĩa 1 là 1 phần tư giờ, mười lăm phút. nghĩa 2 là khoảng thì giờ ngắn
Thời xa xưa rất chú trọng thời gian ban đêm (tối lửa, tắt đèn) bởi thời phong kiến đặt ra luật lệ tối các quan tuần tra ban đêm sẽ báo hiệu giờ, khắc theo từng thời gian trôi qua trong 1 đêm bằng tiếng kẻng. Do vậy mà họ nghĩ mỗi đêm chỉ có 10 giờ (7 giờ tối đến 5 giờ sáng). Do đó đêm năm canh là mấy giờ thì bằng 10 giờ. 5 canh = 10 giờ
Xem thêm: Lửa là thể rắn, thể lỏng hay thể khí? trên tiktok?
Cách tính thời gian ngày xưa như thế nào?
Để hiểu hơn về cách tính thời gian thì bạn cùng theo dõi chi tiết dưới đây:
Chia giờ theo con giáp
Khi tính thời gian 1 ngày đêm, người ta chia từ giờ Tý và kết thúc bằng giờ Hợi theo đúng trật tự của 12 con giáp. 1 con giáp tương đương với 2 giờ
| Giờ | Thời Gian | Giờ | Thời Gian |
| Tý | Từ 23 giờ đến 1 giờ sáng | Ngọ | Từ 11 giờ đến 13 giờ trưa |
| Sửu | Từ 1 giờ đến 3 giờ sáng | Mùi | Từ 13 giờ đến15 giờ xế trưa |
| Dần | Từ 3 giờ đến 5 giờ sáng | Thân | Từ 15 giờ đến 17 giờ chiều |
| Mão | Từ 5 giờ đến 7 giờ sáng | Dậu | Từ 17 giờ đến 19 giờ tối |
| Thìn | Từ 7 giờ đến 9 giờ sáng | Tuất | Từ 19 giờ đến 21 giờ tối |
| Tỵ | Từ 9 giờ đến 11 giờ sáng | Hợi | Từ 21 giờ đến 23 giờ khuya |
Cách xác định Canh
Mỗi đêm chỉ có giờ (7 giờ tối đến 5 giờ sáng) lý giải này trùng với Thập Can mà Thập Can lại bắt đầu bằng chữ “Canh -> 0”. Có nghĩa là 1 canh sẽ tương đương 2 giờ. Một đêm sẽ có 5 canh (từ canh 1 đến canh 5)
| Tên Canh | Thời Gian |
| Canh 1 | Từ 19 giờ đến 21 giờ tức giờ Tuất |
| Canh 2 | Từ 21 giờ đến 23 giờ khuya tức giờ Hợi |
| Canh 3 | Từ 23 giờ đến 1 giờ sáng tức giờ Tý |
| Canh 4 | Từ 1 giờ đến 3 giờ sáng tức giờ Sửu |
| Canh 5 | Từ 3 giờ đến 5 giờ sáng tức giờ Dần |
Cách tính Khắc
Nếu canh là đêm thì khắc sẽ đại diện cho ngày. Thời gian của ban ngày dài 14 giờ chia cho 6 khắc. Có nghĩa là 1 khắc = 2 giờ 20 phút
| Tên Khắc | Thời Gian | Tên Khắc | Thời Gian |
| Khắc 1 | Từ 5 giờ đến 7 giờ 20 sáng | Khắc 4 | Từ 12 giờ đến 14 giờ 20 xế trưa |
| Khắc 2 | Từ 7 giờ 20 đến 9 giờ 40 sáng | Khắc 5 | Từ 14 giờ 20 đến16 giờ 40 chiều |
| Khắc 3 | Từ 9 giờ 40 đến12 giờ trưa | Khắc 6 | Từ 16 giờ 40 đến 19 giờ tối |
Đêm năm canh ngày sáu khắc là gì?
Đêm năm canh ngày sáu khắc là sự nhân hóa sự chờ đợi theo thời gian, ở đây không phải sự phân biệt giữa ngày và đêm. Ban ngày không tính bằng “Khắc” mà tính theo từng giờ quy định của thuật Can Chi (Tý, Sửu, Dần, Mão).
Nếu 5 canh ban đêm (10 giờ) thì còn lại 14 giờ (60 phút x 14 phút) = 840 phút, đem chia 6 khắc thì mỗi khắc sẽ có 140 phút, tức 2 giờ 20 phút
Đây chỉ là sự quy luận của người đời sau, cách tính toán ngày xưa chưa có công cụ hộ trợ nên tất cả chỉ mang tính tương đối. Nhiều lập luận nghiên cứu cho rằng do sử dụng đồng hồ cát, nước, hay nhang để tính thời gian thì việc chênh lệch thời gian ngày và đêm không thể lớn như vậy được và ngược lại.
Nhìn chung thì năm canh sáu khắc là cách tính thời gian ước lượng ngày xưa, và hiện vẫn được nhiều thầy tử vi phong thủy sử dụng để tính toán, nghiệm lý
Trên đây là những giải thích về “Đêm năm canh là mấy giờ?” cùng với đó là các thông tin về tính toán thời gian ngày xưa. Theo dõi Bantinz thường xuyên để cập nhật thêm nhiều thông tin hay ho nhé!
