Theo các nghiên cứu khoa học thì Dopamine là một chất dẫn truyền thần kinh rất quan trọng đối với bất kỳ các hoạt động nào của não bộ. Vậy Dopamine là gì? Cách để làm tăng hormone hạnh phúc như thế nào? Cùng BantinZ đi tìm hiểu chi tiết dưới bài viết này!
Dopamine là gì?
Dopamine là một loại chất dẫn truyền thần kinh tự nhiên có ảnh hưởng trực tiếp đến các chuyển động, cảm xúc của con người. Mục đích là để gửi tín hiệu giữa các tế bào thần kinh, chất dẫn truyền này khiến con người luôn khao khát đạt được những gì đã đặt ra. Đó là lý do tại sao nó đôi khi được gọi với tên “chất truyền tin hóa học”.
Cơ thể chúng ta thật sự bất ổn khi nó có vấn đề cũng giống với các hormone khác trong cơ thể. Nếu quá nhiều hoặc quá ít dopamine cũng đều ảnh hưởng đến tình trạng sức khỏe, một số bệnh gặp phải như Parkinson, tâm thần phân liệt,…
Dopamine được nạp vào khi mà cơ thể có những mong muốn, mục tiêu nỗ lực cần được hoàn thành. Vì vậy khi mà con người đạt được thành công, hoàn thành được điều gì đó thì cảm thấy hạnh phúc, thỏa mãn. Nhưng nếu lượng Dopamine thấp sẽ khiến con người trở nên trây ì, mất tinh thần, trở nên lười nhác, u uất.
Xem thêm: 10 câu nói hot trend, viral mạng xã hội Việt Nam năm 2022
Dopamine được tạo ra như thế nào?
Hormone Dopamine được tạo ra trong não thông qua 2 quá trình:
Qúa trình 1: axit amin tyrosine sẽ chuyển hóa thành Levodopa (L-Dopa) – tiền chất của dopamine.
Qúa trình 2: Levodopa (L-Dopa) sẽ chuyển hóa thành Dopamine.
Dopamine rất quan trọng đối cuộc sống của chúng ta vì có thể ảnh hưởng đến hoạt động tinh thần và thể chất, vui buồn hay mệt mỏi, thiếu sức sống cũng có đóng góp của dopamine. Tóm lại, các tác dụng có thể bao gồm:
- Học tập.
- Tinh thần tạo động lực, tập trung, vui vẻ.
- Nhịp tim, mạch máu.
- Chức năng thận.
- Tiết sữa.
- Ngủ.
- Kiểm soát buồn nôn và nôn.
- Xử lý đau.
- Chuyển động.
Tác dụng của Dopamin đối với cơ thể
Dopamine đóng vai trò đặc biệt quan trọng trong cơ thể làm ảnh hưởng tới sự vận động. Cụ thể như sau:
1. Ảnh hưởng đến cảm xúc, suy nghĩ và vận động của cơ thể
Chất dẫn truyền thần kinh này sẽ gửi tín hiệu đến vỏ não, ảnh hưởng đến khả năng giải quyết vấn đề, tư duy logic, trí nhớ, trí thông minh và ngôn ngữ. Ngoài ra, dopamine cũng liên quan đến hạch hạnh nhân, ảnh hưởng trực tiếp đến quá trình xử lý cảm xúc và kiểm soát trí nhớ.
2. Mang lại hạnh phúc và tạo động lực cho con người
Các hormone thúc đẩy việc thực hiện nguyện vọng và nỗ lực hoàn thành mục tiêu đã đặt ra sẽ làm tăng sự hài lòng. Vì vậy, con người thường mong muốn đạt được nhiều, càng hoàn thành nhiều mục tiêu thì mức độ hài lòng của họ càng cao (làm tăng nồng độ hormone hạnh phúc trong cơ thể)
3. Trong các cơ quan khác nhau, dopamine có các chức năng khác nhau
- Trong mạch máu nó sẽ hoạt động như một chất làm giãn mạch trong các mạch máu có nồng độ hormone bình thường
- Trong tuyến tụy, nó giúp giảm sản xuất insulin
- Trong thận, các hormone thúc đẩy quá trình bài tiết natri và nước tiểu
- Trong hệ tiêu hóa sẽ đóng vai trò bảo vệ niêm mạc ruột và giảm nhu động ruột
- Trong hệ thống miễn dịch sẽ làm giảm hoạt động của tế bào lympho
Thiếu hormone hạnh phúc – Dopamine cơ thể sẽ bị gì?
Việc thiếu dopamine sẽ gây ra một số bệnh lý thần kinh nhất định như:
Tâm thần phân liệt
Có rất nhiều các nghiên cứu đã tin rằng tâm thần phân liệt có ảnh hưởng từ hoạt động tiết quá nhiều dopamine. Việc dopamine tiết quá mức sẽ khiến não bộ có triệu chứng hoang tưởng, ảo giác. Ngược lại nếu thiếu dopamine ở não bộ sẽ gây ra tình trạng uể oải, thiếu động lực, không cố gắng
Rối loạn tăng động giảm chú ý
Chưa có kết luận chính xác về nguyên nhân gây ra bệnh này nhưng có một vài nghiên cứu cho thấy là do sự thiếu hụt dopamine liên quan đến gen. Tình trạng này thường gặp ở trẻ nhỏ, thường có những hành vi hiếu động quá mức kèm theo sự suy giảm khả năng chú ý, khiến cho học tập, các hoạt động giao tiếp xã hội bị ảnh hưởng rất nhiều.
Dễ sử dụng các chất gây nghiện
Khi căng thẳng mệt mỏi là lúc cơ thể có lượng dopamine thấp nhất để giúp não bộ trở trên thoải mái, phấn chấn nhiều người sử dụng chất kích thích, các dược phẩm chứa cocaine làm gia tăng nhanh dopamine. Việc sử dụng nhiều sẽ khiến cơ thể bị lệ thuộc, làm giảm đi khả năng tổng hợp dopamine tự nhiên, dễ dẫn đến tinh thần suy giảm, thiếu tỉnh táo.
Bệnh Parkinson
Dopamine cho phép các tế bào thần kinh trong não truyền đạt và kiểm soát tín hiệu chuyển động. Khi mà tế bào sản xuất dopamine bị chết nó không gửi được tín hiệu nữa, cơ thể phản ứng ngược lại bằng cách tạo ra ít dopamine, sự mất cân bằng dopamine có thể gây ra các triệu chứng như co cứng, run, chậm vận động, khả năng giữ thăng bằng và phối hợp kém.
Cách làm tăng hormone hạnh phúc là gì?
Việc tăng hormone hạnh phúc sẽ khiến chất lượng cuộc sống được nâng cao hơn, có tinh thần, giúp con người có thể vượt qua được mọi nghịch cảnh, phát triển bản thân tốt hơn. Sau đây là một số cách làm tăng hormone hạnh phúc mà bạn có thể tham khảo:
Luôn đặt ra mục tiêu và cố gắng hoàn thành
Đặt ra các việc cần làm mỗi ngày và cố gắng hoàn thành chúng. Đó có thể là những việc đơn giản như dọn dẹp lại nhà cửa, tập thể dục 15 phút hay đọc một vài trang sách. Những việc nhỏ này đều dễ có thể hoàn thành và không những giúp tăng cường dopamine, hoàn thành những mục tiêu nhỏ này mỗi ngày còn giúp bạn có một cuộc sống vui vẻ và hạnh phúc hơn.
Nếu bạn có những mục tiêu lớn, hay chia nó ra thành các bước nhỏ và cố gắng hoàn thành từng bước một. Những mục tiêu nhỏ sẽ dễ dàng để hoàn thành hơn các mục tiêu lớn. Hoàn thành được những mục tiêu nhỏ mỗi ngày tạo động lực để hoàn thành những mục tiêu lớn hơn.
2. Dopamine Dressing – Mặc những trang phục có màu sắc tươi tắn
Dopamine Dressing là xu hướng thời trang mới nổi, sử dụng những bộ quần áo có màu sắc gắn với những cảm xúc tích cực hay những kỉ niệm đẹp để cải thiện tâm trạng. Theo đó các nghiên cứu đã chứng minh việc mặc màu sắc tươi sáng có thể kích thích “hormone hạnh phúc” và khiến bạn có xu hướng cảm thấy hạnh phúc hơn. Tuy nhiên cũng không nhất thiết phải những màu sắc “chói lọi” mới đem lại hiệu ứng tích cực. Nếu những gam màu trầm tối cũng gắn với những cảm xúc vui vẻ thì những bộ đồ gam màu này vẫn sẽ cho bạn cảm giác hạnh phúc của dopamine dressing.
Để chọn một màu sắc “dopamine” của mình, bạn hãy tự hỏi màu sắc nào làm bạn hạnh phúc, hoặc đâu là màu sắc khiến bạn thoải mái nhất khi mặc lên. Màu sắc đó chính là dopamine của bạn. Bạn hãy thử bắt đầu tuần mới bằng cách khoác lên mình những bộ đồ tươi tắn hơn một chút xem có gì khác biệt không nhé.
3. Chế độ ăn nhiều protein
Bạn có để ý rằng mỗi khi căng thẳng mệt mỏi chúng ta thường có xu hướng ăn thả phanh để cảm thấy tốt hơn? Đó là vì protein trong đa số các món ăn có chứa các axit amin có thể làm tăng dopamine – giúp bạn lấy lại tinh thần trong cuộc sống.
Các nghiên cứu cho thấy rằng tăng lượng protein trong chế độ ăn uống có thể làm tăng mức dopamine trong não, thúc đẩy khả năng tư duy và cải thiện trí nhớ. Ngược lại, khi loại bỏ protein khỏi chế độ ăn, nồng độ dopamine có thể bị cạn kiệt dẫn đến tình trạng mệt mỏi, uể oải.
Ăn những đồ ăn chứa nhiều protein mỗi ngày như trứng, yến mạch, sữa, tôm cá… giúp tăng lượng dopamine trong cơ thể bạn cho một ngày làm việc tập trung và hiệu quả.
4. Hạn chế ăn các chất béo bão hòa
Các liên kết Dopamine trong não bộ có thể bị phá vỡ nếu cơ thể nạp các chất béo bão hòa như: bơ, sữa béo, dầu dừa, mỡ động vật. Bên cạnh đó thì chất béo bão hòa cũng làm tăng tình trạng viêm và giảm lượng dopamine trong não. Chúng ta sẽ dễ mắc các bệnh về mỡ máu, tim mạch, huyết áp hơn. Do đó mà bạn cần hạn chế sử dụng các thực phẩm này trong thực đơn hàng ngày nhé!
5. Tập thể dục thường xuyên
Việc tập thể dục thường xuyên luôn được khuyến khích để tăng mức dopamine và cải thiện tâm trạng. Mọi người thường cảm thấy vui vẻ và dễ chịu hơn sau khoảng 10 phút tập thể dục và đạt hiệu quả cao nhất sau ít nhất 20 phút tập luyện. Một nghiên cứu kéo dài 3 tháng cho thấy tập yoga 1 giờ trong 6 ngày mỗi tuần làm tăng đáng kể mức dopamine trong não.
Tập thể dục có rất nhiều lợi ích đối với sức khỏe chúng ta, đặc biệt đối với bệnh Parkinson sẽ giúp cải thiện được khả năng kiểm soát hoạt động của những người mắc Parkinson.
Với những người trẻ thì việc tập thể dục là điều nên làm thường xuyên đặc biệt là những người thường xuyên ngồi trong phòng, nhân viên văn phòng. Điều này giúp cho cơ thể luôn được kích hoạt, không teo cơ mỏi cơ, giảm khả năng vận động. Đồng thời cũng giúp cho bạn giải tỏa được những căng thẳng mệt mỏi, có tinh thần thoải mái để học tập làm việc.
6. Ngủ đúng giờ, đủ giấc
Ngủ đủ giấc tưởng chừng dễ nhưng đối với những người trẻ khá khó. Khi mà cuộc sống có nhiều cái hấp dẫn như chơi game, lướt mạng xã hội, xem phim, giải trí do đó mà thời gian ngủ bị thu hẹp lại, khiến cơ thể căng thẳng mệt mỏi không đủ tỉnh táo để học tập làm việc.
Theo một vài nghiên cứu cho thấy dopamine được giải phóng một lượng lớn vào buổi sáng do đó mà chúng ta cảm thấy sảng khoái và tỉnh táo khi thức dậy. Mức độ dopamine sẽ giảm dần vào buổi tối khi đã đến giờ đi ngủ. Việc thiếu ngủ sẽ cản trở đến quá trình giải phóng dopamine tự nhiên. Người thường xuyên thức đêm thì lượng thụ thể dopamine sẽ bị sụt giảm đáng kể vào sáng hôm sau, vì thế mà cơ thể luôn ở trạng thái mệt mỏi, uể oải, không tỉnh táo.
7. Nghe nhạc
Nghe nhạc là một cách đơn giản khác để kích thích việc giải phóng dopamine trong não bộ. Một số nghiên cứu hình ảnh não bộ đã phát hiện ra rằng nghe nhạc làm tăng hoạt động trong các vùng khen thưởng và khoái cảm của não, nơi rất giàu các thụ thể dopamine.
Một nghiên cứu nhỏ năm 2011 nghiên cứu tác động của âm nhạc đối với dopamine cho thấy mức độ dopamine trong não tăng 9% khi mọi người nghe các bài hát khiến họ thư giãn. Bởi vì âm nhạc có thể làm tăng mức dopamine, nghe nhạc thậm chí còn được chứng minh là có thể giúp những người mắc bệnh Parkinson cải thiện khả năng kiểm soát vận động của họ.
Bạn có thể bật một playlist bừng tỉnh khi chuẩn bị đi học, đi làm mỗi sáng, hay nghe một vài bài hát nhẹ nhàng để chìm vào giấc ngủ
8. Thường xuyên tắm ánh nắng, tham gia hoạt động ngoài trời
Rối loạn cảm xúc theo mùa (Seasonal affective disorder) là tình trạng cảm thấy buồn bã hoặc thiếu năng lượng trong mùa đông khi không được tiếp xúc với đủ ánh sáng mặt trời. Tiếp xúc với ánh mặt trời ít có thể dẫn đến giảm mức độ chất dẫn truyền thần kinh thúc đẩy tâm trạng, bao gồm dopamine và ngược lại, tiếp xúc với ánh sáng mặt trời đủ có thể làm tăng mức độ dopamine trong não.
Việc tiếp xúc với ánh nắng mặt trời có thể tăng mức dopamine và cải thiện tâm trạng của bạn, tuy nhiên cần phải tuân thủ các nguyên tắc an toàn khi tiếp xúc với ánh sáng mặt trời vì phơi nắng quá nhiều có thể gây hại đến da. Do đó mà bạn có thể tranh thủ 15 phút buổi sáng ra ngoài hít thở không khí để cảm thấy yêu đời hơn.
8. Sử dụng thuốc và thực phẩm chức năng
Bên cạnh một số thực phẩm làm tăng cường dopamine trong cơ thể như socola, sữa chưa, hạnh nhân, bơ đường, rau xanh, các men vi sinh, các thực phẩm giàu probiotics, hạt bị ngô, chuối, dưa hấu, táo thì bạn cũng có thể bổ sung một vài loại vitamin, khoáng chất như: sắt, niacin, axit folic, vitamin B6 giúp cơ thể có thể tạo ra được hormone hạnh phúc
Tạm kết
Dopamine có vai trò rất quan trọng đối với cuộc sống của chúng ta, bất kỳ ai cũng cần dopamine, nó có ảnh hưởng lớn đến chất lượng sống. Do đó mà bạn cần cải thiện dopamine tự nhiên giúp cơ thể luôn có được tinh thần, hứng khởi được học tập làm việc tốt nhất. Trên đây là những giải đáp về Dopamine là gì? Những ảnh hưởng của dopamine đối với cuộc sống và cách làm tăng hormone hạnh phúc. Theo dõi trang nhiều hơn để cập nhật thêm nhiều thông tin hay nhé!
